การเรียนการสอนในสำนักศึกษาหลวงนั้นไม่ต่างจากที่โหวอิงใช้สอนในสำนักศึกษาตระกูลิเลยแม้แต่น้อย ิหยวนจึงปรับตัวได้ไม่ยาก
สำนักศึกษาหลวงครอบคลุมพื้นที่กว่าสองร้อยหมู่ มีศิษย์ในสำนักหนึ่งพันสองร้อยคน ส่วนใหญ่เป็เด็กหนุ่มมัดจุกยังไม่ถึงวัยส่วมกวาน อายุประมาณสิบหกสิบเจ็ดปี
สิ่งแรกที่ต้องทำหลังจากเปิดภาคเรียนก็คือเลือกวิชาเอก ซึ่งมีทั้งหมดหกแขนง ได้แก่ พิธีการ สังคีตศิลป์ ยิงธนู ขับรถม้า คัดอักษร และการคำนวณ
เมื่อคราวราชวงศ์ก่อนก่อตั้งสำนักศึกษาหลวง ได้มีการใช้วิชาทั้งหกแขนงเป็เนื้อหาหลักในการสอน ซึ่งแต่ละแขนงจะสอนแยกกัน แต่ในปัจจุบันหลักสูตรการสอนในแต่ละแขนงนั้นไม่ได้ต่างกันเท่าใดนัก เพียงแบ่งเพื่อความสะดวกในการจัดการ
ผลการเรียนแบ่งเป็สิบระดับ ได้แก่ เจี่ย อี่ ปิ่ง ติง อู้ จี่ เกิง ซิน เหยิน และกุ่ย มีการสอบวัดผลการเรียนทุกภาคการศึกษา ซึ่งมีผลต่อการเข้าตำแหน่งขุนนางเก้าขั้น ผลการเรียนยิ่งสูงยิ่งมีโอกาสได้เข้ารับตำแหน่งสูง แต่หากผลการเรียนตกก็ถูกลดตำแหน่ง ระยะเวลาในการเข้าศึกษาสั้นสุดคือห้าปี นานสุดคือสิบปี ก่อนสำเร็จการศึกษาจะต้องผ่านการสอบครั้งสุดท้าย และผ่านการประเมินจากขุนนางผู้ตรวจการเพื่อเข้ารับตำแหน่งขุนนางเก้าขั้น
ผู้ที่มีระดับผลการเรียนตกเกินสามครั้ง หรือถูกประเมินว่าผลเรียนแย่ลงเรื่อยๆ ทุกภาคการศึกษา หรือสอบครั้งสุดท้ายไม่ผ่าน ก็จะถูกถอนรายชื่อและไม่ได้รับการแต่งตั้งเป็ขุนนาง
แต่ปัจจุบันบัณฑิตส่วนใหญ่ในสำนักศึกษาหลวงเป็ลูกหลานชนชั้นสูง การบริหารจัดการในสำนักศึกษาหละหลวม เข้ารับตำแหน่งขุนนางกันไม่หวาดไม่ไหว แทบไม่มีผู้ใดถูกถอนรายชื่อ ไม่ว่าอย่างไรก็จบการศึกษาได้ เพราะบัณฑิตสำนักศึกษาหลวงสวมชุดปกเสื้อสีน้ำเงินหรือที่เรียกว่าชุดบัณฑิต เมื่ออยู่ในชุดบัณฑิตนั่นก็หมายความว่าเป็บัณฑิตผู้เปี่ยมคุณธรรมชื่อเสียงเกรียงไกร เป็ผู้มีการศึกษา
อย่างเช่นิหยวน เข้าศึกษาปีแรกเขาก็มาพร้อมผลการเรียนระดับเจี่ยในวิชาพิธีการ
ย้อนกลับไปวันที่ิเยี่ยพาิหยวนไปรายงานตัวเข้าศึกษา พอเ้าหน้าที่ในสำนักศึกษาเห็นชื่อในเอกสาร “บัณฑิตจากเมืองเจียงโจว แซ่ิ นามิหยวน” เขาก็เดินออกมาจากห้องแล้วมองิหยวนั้แ่หัวจรดเท้า “เ้าคือิหยวนจากเจียงโจวใช่หรือไม่?”
ิหยวนทักทายอย่างมีมารยาท “ศิษย์เองขอรับ”
พอได้คำตอบเ้าหน้าที่ผู้นั้นยังมองเขาอีกสองสามรอบ ก่อนหยิบพู่กันขึ้นมาแอบทำเครื่องหมายไว้บนเอกสาร “เช่นนั้นเ้าอยู่ฝ่ายพิธีการก็แล้วกัน เพราะดูเหมือนเ้าจะถนัดด้านนี้”
หลังเสร็จธุระ ิเยี่ยถึงอธิบายให้เขาฟังว่าแม้หลักสูตรการสอนของทั้งหกแขนงจะคล้ายกันมากก็ตาม แต่ก็มีความแตกต่างกันอยู่บ้าง ในบรรดาแขนงวิชาทั้งหก ทุกปีบัณฑิตในฝ่ายพิธีการได้รับการประเมินว่ามีผลการเรียนดีที่สุด ความรู้การทำงานในราชสำนักก็ก้าวหน้าที่สุด นับเป็บัณฑิตมากความสามารถ
หลายปีมานี้เหล่าอาจารย์ก็ให้ความสำคัญกับบัณฑิตเหล่านี้เป็พิเศษ การแข่งขันระหว่างบัณฑิตในฝ่ายนี้จึงดุเดือดที่สุด การประเมินผลการเรียนจึงเข้มงวดที่สุดเช่นกัน ฉะนั้นหนทางข้างหน้าระหว่างการศึกษาของิหยวนอาจจะต้องกดดันและหนักหน่วงมาก ไม่รู้ิหยวนไปทำให้เ้าหน้าที่ผู้นั้นขุ่นเคืองตอนไหน
“แล้วไม่ดีหรือ?” ิหยวนไม่เข้าใจว่าเหตุใดิเยี่ยถึงเอาแต่ถอนหายใจ
พอได้ยินอีกฝ่ายถามเช่นนั้นิเยี่ยก็พลันรู้ซึ้งถึงความแตกต่างระหว่างตนเองกับบัณฑิตผู้ปราญเปรื่อง เืในออกอัดแน่นในปาก แต่ไม่อาจกระอักออกมาได้
หลังรายงานตัวเสร็จ สามวันต่อมาิหยวนก็ถูกเรียกตัวให้ไปรวมตัวที่ลานข้างสระคุนหลุนเพื่อรับฟังการปฐมนิเทศ
ิหยวนเดินไปตามริมสระน้ำก็เห็นคนยืนจับกลุ่มกันสองสามกลุ่ม เขาเดาได้ทันทีว่าเป็เหล่าบัณฑิตฝ่ายพิธีการ ปีนี้แต่ละแขนงวิชารับบัณฑิตใหม่ยี่สิบคน ล้วนเป็หนุ่มรูปงามมากความสามารถจากหลายเมืองหลายอำเภอ แต่ละคนดูสุภาพอ่อนโยนและผ่านการอบรมสั่งสอนมาอย่างดี ิหยวนจึงเดินเข้าไปทักทาย หนึ่งในนั้นก็เอ่ยทักทายตอบ “เป็บัณฑิตฝ่ายพิธีการใช่หรือไม่?”
“ขอรับ มิทราบว่าทุกท่านมาที่นี่เพื่อเข้าร่วมปฐมนิเทศใช่หรือไม่?”
“ใช่แล้วล่ะ ทุกคนในนี้เป็บัณฑิตฝ่ายพิธีการ” คนที่ดูนิสัยดีและเป็มิตรเอ่ยตอบพลางชี้ไปทางกลุ่มคนที่ยืนอยู่บริเวณถัดไป ก่อนหันมองิหยวนอย่างประหลาดใจ “เ้ายังดูเด็กมาก มิทราบว่าอายุเท่าใดหรือ?”
“ขออภัยที่ปล่อยให้ศิษย์พี่ต้องเอ่ยถาม ปีนี้น้องชายสิบห้าแล้วขอรับ เพิ่งเข้าสำนักศึกษาขอรับ” ิหยวนตอบอย่างสุภาพพร้อมยกยิ้มให้อีกฝ่าย
“สิบห้า!” คนข้างๆ อุทานเสียงดัง “ข้าได้ยินมาว่าต้นกล้าเดี่ยวจากเจียงโจวก็อายุไม่มาก ไม่รู้เ้ากับเขาผู้ใดอายุมากกว่ากัน”
“ต้นกล้าเดี่ยวจากเจียงโจว? หมายความว่าอย่างไรหรือ?” อีกคนเอ่ยถาม
“เ้าไม่รู้หรือ? ข้าได้ยินมาว่าปีนี้เมืองเจียงโจวส่งรายชื่อมาเพียงรายชื่อเดียว แสดงว่าคงจะมั่นใจมาก”
“จะเป็ไปได้อย่างไร? ทุกปีแต่ละเมืองต้องส่งรายชื่อไม่ต่ำกว่าสิบชื่อ ข้าว่าที่เ้าได้ยินมาเป็เพียงข่าวลือแล้วกระมัง”
“มันคือเื่จริง ญาติผู้พี่ของข้าเป็เ้าหน้าที่ทะเบียนในสำนักศึกษาหลวง” เมื่อมีคนถามเขา คนผู้นั้นจึงไม่อาจปิดบังอีกต่อไป เริ่มอธิบายให้พวกพ้องเข้าใจอย่างรวดเร็ว
“ได้ยินว่าเ้าหน้าที่จัดแจ้งให้เขาอยู่ฝ่ายพิธีการของเราโดยเฉพาะ ไม่รู้ว่าเขามาหรือยังไม่มา รอให้เขาปรากฏตัวก่อนเถอะ ข้าจะทำให้เขาได้รู้ว่าบัณฑิตจากสวีโจวอย่างพวกเราก็มิใช่คนไร้ความสามารถ ข้ายังได้ยินคนลือกันว่าฝีมือหมากล้อมเขาก็ไม่เลวทีเดียว จางจิ่วรั่งจากเยี่ยนโจวยังต้องรบเร้าให้เขาเล่นด้วย แม้ฝีมือข้ายังนับว่าธรรมดา แต่พวกเราไม่กลัวที่จะประลองฝีมือกับเขาหรอกนะ น้องชายเห็นด้วยหรือไม่? เอ้ย…เ้ามาจากเมืองใดนะ?”
ิหยวนท่าทางกระอักกระอ่วน ลังเลอยู่นานกว่าจะยอมตอบ “เอ่อ…คือ…น้องชายมาจากเจียงโจวขอรับ”
“เจียงโจวน่ะหรือ เ้าเมืองเฉินปั๋วของพวกเ้าก็เป็บุคคลมีชื่อเสียงเช่นกัน...เดี๋ยวนะ! เจียงโจว…เช่นนั้นเ้ากับิหยวนผู้นั้นก็มาจากที่เดียวกันมิใช่หรือ? แล้วเ้าไม่รู้จักเขาหรอกหรือ?”
คนผู้นั้นยังคงพยายามไถ่ถามเขาต่อ แต่พอสังเกตเห็นปฏิกิริยาของทุกคนรอบตัว คนผู้นั้นก็พลันคิดได้ จึงค่อยๆ ก้าวถอยหลังออกห่างกลุ่มคนด้วยสีหน้ากลืนไม่เข้าคายไม่ออก ถ้อยคำที่ตนเอื้อนเอ่ยออกไปก่อนหน้าทยอยหวนคืนมาทีละน้อย ก่อนจะร้องเสียงหลง
“อ๋อ!!! เ้าก็คือิหยวนนี่เอง ขออภัยข้าไม่ได้ตั้งใจจะนินทาลับหลังนะ! โธ่เอ๊ย!!! เหตุใดพวกเ้าไม่รีบบอกข้า! ปล่อยให้ข้าทำเื่ขายหน้าอยู่ได้!”
ทุกคนรอบตัวเขาต่างพากันปิดหน้ากุมขมับ
ทุกคนเอาแต่มองหน้ากันอยู่นานจนชายหนุ่มผู้เป็มิตรต้องทำลายความเงียบด้วยการเอ่ยเย้าแหย่ “หวงซื่อเหวย เป็เ้าเองที่พูดว่าเจียงโจวส่งมาแค่คนเดียว เหตุใดถึงยังต้องให้เราบอกอีก?”
“หนิงตวนเฉิง! เ้าหุบปากไปซะ!” ชายหนุ่มที่มีนามว่าหวงซื่อเหวยนั่งยองๆ ลงบนพื้นพร้อมเอามือกุมหัว “โอ๊ย!!! น่าอายชะมัด!”
“น้องิไม่ต้องใ เขาเป็คนเช่นนี้อยู่แล้ว มิได้จงใจหาเื่เ้าหรอก” หนิงตวนเฉิงพูดกับิหยวนพร้อมยกมือคารวะเพื่อขอโทษ
ิหยวนรีบคารวะตอบ“น้องชายมีนามรองว่าไจ้เฉิน ศิษย์พี่เรียกข้าด้วยชื่อนั้นก็ได้ ข้าประทับใจที่ศิษย์พี่หวงเป็คนสดใสร่าเริงเช่นนี้ยิ่งนัก มิได้เก็บไปคิดมากแม้แต่น้อย”
สิ่งที่เขาพูดเป็ความจริงจากใจ ที่นี่มีปัญญาชนผู้สง่างามมากความรู้ไม่น้อยเลย ทว่าเขาไม่เคยพบคนแบบหวงซื่อเหวยมาก่อน
เพียงแต่…เขาพึ่งจะเข้าใจว่าเหตุใดเ้าหน้าที่คนนั้นถึงได้เอาแต่มองเขาอย่างนั้น
ท่านเ้าเมืองเฉิน ขอบพระคุณท่านอย่างยิ่งที่ผลักดันข้าถึงเพียงนี้
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------