“ปรนัย B A C... ถูกทั้งหมด?”

        เซี่ยเสี่ยวหลานพยักหน้ารับ ถ้าความทรงจำของเธอไม่เกิดข้อผิดพลาด คำตอบของเธอสามารถเทียบกับคำตอบมาตรฐานได้ทุกกระเบียดนิ้วจริงๆ

        หากปรนัยของวิชาคณิตศาสตร์หรือภาษาอังกฤษถูกต้องทั้งหมด เพื่อนร่วมชั้นทุกคนคงไม่๻๠ใ๽ เพราะคณิตศาสตร์และภาษาอังกฤษเป็๲วิชาถนัดของเซี่ยเสี่ยวหลาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือภาษาอังกฤษ! ทว่าเธอกลับทำปรนัยของวิชาภาษาจีนถูกต้องทุกข้อด้วยเหมือนกัน เซี่ยเสี่ยวหลานไม่น่าพูดโกหก การประเมินคะแนนนี้เกี่ยวข้องกับการกรอกความประสงค์ [1] ตราบใดที่เซี่ยเสี่ยวหลานทำคะแนนได้ดีตามปกติย่อมผ่านเกณฑ์รับเข้าเรียนปริญญาตรีมหาวิทยาลัยชั้นนำอยู่แล้ว เธอโกหกไปก็ไม่มีความหมายนี่นา

        เฉินชิ่งเทียบทีละข้อต่อไปเรื่อยๆ เซี่ยเสี่ยวหลานแค่ต้องเปรียบเทียบกับคำตอบมาตรฐานและบอกว่าตนเองเลือกคำตอบได้ถูกต้องหรือไม่เท่านั้น โจทย์ตัวเลือก โจทย์เติมคำตอบในช่องว่าง รวมถึงโจทย์ตอบถูกผิด ล้วนเป็๞ส่วนที่สามารถประเมินคะแนนอย่างแม่นยำได้ ตอบผิดไม่มีคะแนน ตอบถูกก็ได้คะแนน ทว่าโจทย์อธิบายเหวินเหยียนเหวิน [2] และอ่านจับใจความนั้นค่อนข้างคลุมเครือ เซี่ยเสี่ยวหลานดูคำตอบพวกนั้น และพยายามหวนนึกว่าวันที่สอบเธอตอบอย่างไรไปบ้าง บางจุดเหมือนกัน บางจุดมีความคลาดเคลื่อน พอประเมินคะแนนถึงส่วนเรียงความก็ชะงักแล้ว ข้อสอบอธิบายประกอบเหวินเหยียนเหวินกับการอ่านจับใจความยังถือว่ามีคำตอบอันเป็๞มาตรฐาน ในขณะที่ส่วนเรียงความไม่สามารถประเมินคะแนนอย่างแม่นยำได้

        อันที่จริงข้อสอบวิชาภาษาจีนประจำปี 84 ไม่ได้ถูกแบ่งโดยใช้ประเภทของโจทย์ ทว่าทั้งหมดถูกแบ่งเป็๲สามส่วน ได้แก่ วรรณกรรมร่วมสมัย เหวินเหยียนเหวิน และเรียงความ

        วรรณกรรมร่วมสมัย 40 คะแนน เหวินเหยียนเหวิน 30 คะแนน และเรียงความ 50 คะแนน

        แม้กล่าวกันเสมอมาว่าภาษาจีนคือวิชาที่คอยรั้งท้ายเซี่ยเสี่ยวหลาน ทว่าโจทย์ของปีนี้อาจไม่ยากเลยจริงๆ พอเซี่ยเสี่ยวหลานประเมินคะแนนสองส่วนแรกเสร็จ เธอทำคะแนนได้ไปราว 58 คะแนนแล้ว ข้อสอบง่ายเป็๲เ๱ื่๵๹ดีต่อนักเรียนที่ผลการเรียนไม่อยู่ในอันดับต้น ข้อสอบประเภทนี้จะทำให้ช่องว่างระหว่างนักเรียนดีเด่นกับนักเรียนทั่วไปแคบลง ยกตัวอย่างในกรณีข้อสอบยาก นักเรียนดีเด่นสอบได้ 90 คะแนน นักเรียนทั่วไปสอบได้ 60 คะแนน และในกรณีข้อสอบไม่ยาก นักเรียนดีเด่นยังคงสอบได้ 90 กว่าคะแนน ส่วนนักเรียนทั่วไปจะสามารถสอบได้กว่า 80 คะแนนเหมือนกัน... แน่นอน สำหรับสุดยอดนักเรียนดีเด่น ไม่ว่าโจทย์ยากหรือง่าย ก็เข้าใกล้คะแนนเต็มมากเหลือเกิน

        คะแนนเต็ม 120 คะแนน สุดยอดนักเรียนดีเด่นสอบได้ 120 คะแนน นักเรียนดีเด่นธรรมดาสอบได้ 118 คะแนน ระหว่างสองคนนี้มีระดับความแตกต่างแค่สองคะแนนเองหรือ?

        คนที่สอบได้ 118 คะแนนมีความสามารถอยู่เท่านี้ ในขณะที่คนสอบได้ 120 คะแนนถึงขีดจำกัดสูงสุดของคะแนนจากข้อสอบแล้วน่ะสิ!

        เซี่ยเสี่ยวหลานไม่ได้เป็๞นักเรียนที่อ่อนวิชาภาษาจีน หัวข้อเรียงความคือการใช้ ‘มุมมองต่อองค์ประกอบงานเขียนของนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น’ ในการเขียนเรียงความอภิปราย 800 ตัวอักษร ไม่ใช่การเขียนร้อยแก้วร้อยกรอง และบังเอิญหลีกห่างจากสิ่งที่เซี่ยเสี่ยวหลานไม่เชี่ยวชาญพอดี ในเรียงความ 50 คะแนน เธอเขียนไม่หลงประเด็น ดังนั้นน่าจะได้มากกว่า 30 อย่างไร้กังวล

        “ภาษาจีนประเมิน 90 คะแนนแล้วกัน”

        คะแนนเท่านี้ถือว่าอยู่ในมาตรฐานปกติสำหรับเซี่ยเสี่ยวหลาน ความจริงแล้วเธอประเมินต่ำกว่าปกติเล็กน้อยด้วยซ้ำ

        เฉินชิ่งขีดเขียน ‘ภาษาจีน 90 คะแนน’ ลงไป

        อันดับถัดมาคือคณิตศาสตร์ วิชาคณิตศาสตร์ประเมินได้ง่ายดายมาก ข้อสอบชุดนี้ถูกขนานนามว่าข้อสอบคณิตศาสตร์ที่ยากที่สุดในประวัติศาสตร์ เมื่อครู่หลายๆ คนประเมินเพียงสามสิบสี่สิบคะแนน คะแนนต่ำสุดอยู่ที่ราว 20 กว่าคะแนน อย่างสูงก็ไม่เกิน 70 คะแนน เซี่ยเสี่ยวหลาน ‘ถูกต้อง’ ตลอดการตรวจคำตอบ เธอรู้ดีว่าควรได้คะแนนเต็มจากข้อสอบชุดนี้ เพื่อไม่เป็๞การด่วนมั่นใจเกินควร สุดท้ายเซี่ยเสี่ยวหลานประเมินไว้ที่ ‘115’ คะแนน

        ทั้งห้องเรียนเงียบกริบ

        สายตาของทุกคนลุกวาวราวกับลูกไฟ กำลังยั้งความสงสัยที่มีต่อระดับสติปัญญาของตนเองไว้

        ทำไมเพื่อนเสี่ยวหลานสอบได้ 115 คะแนน ในขณะที่พวกเขาได้เพียงสามสี่สิบคะแนน?

        “คงไม่ได้ประเมินผิดหรอกนะ... ”

        ณ มุมหนึ่ง ไม่รู้ว่าใครพึมพำออกมา ต่อให้เป็๲ความสัมพันธ์ที่ปกติกลมเกลียวขนาดไหน เวลานี้ก็ยากที่จะไม่เกิดอารมณ์ริษยาได้

        แม้เสียงแว่วนั้นจะถูกทุกคนคัดค้านกลับอย่างรวดเร็ว ทว่าแววตาที่มองมายังเซี่ยเสี่ยวหลานของทุกคนสั่นไหวอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ระดับสติปัญญาของแต่ละคนช่างแตกต่างกันมากจริงๆ โจทย์ที่ทุกคนล้วนคิดว่ายาก แต่เซี่ยเสี่ยวหลานกลับสามารถทำ 115 เชียวหรือ?

        หลังจากนั้นก็คำนวณวิชาฟิสิกส์ เคมี รัฐศาสตร์ และชีววิทยาตามลำดับ

        ตกตะลึง ริษยา อิจฉา... จนกระทั่งชินชา อารมณ์ของคนที่กำลังฟังเซี่ยเสี่ยวหลานประเมินคะแนนแปรปรวนสลับซับซ้อนยิ่งนัก

        มีเพียงตอนที่ได้ยินการประเมินคะแนนวิชารัฐศาสตร์ ทุกคนคิดว่านี่เป็๲คะแนนส่วนบุคคล เนื่องจากวิชานี้เป็๲ข้อเขียนเสียส่วนใหญ่ และเป็๲การตอบเชิงวิพากษ์ ต้องใช้ความคิดเห็นส่วนบุคคลของผู้เข้าสอบ—คะแนนเต็มวิชารัฐศาสตร์คือ 100 คะแนน เซี่ยเสี่ยวหลานคาดว่าตนเองจะสอบได้ 50 คะแนน

        เฉินชิ่งจับปากการวมคะแนนประเมินทั้งหมดของเซี่ยเสี่ยวหลานเข้าด้วยกัน ภาษาจีน 90 คณิตศาสตร์ 115 รัฐศาสตร์ 50 ภาษาอังกฤษ 98 ฟิสิกส์ 92 เคมี 94 และชีววิทยา 45 หากคำนวณคะแนนประเมินเช่นนี้ คะแนนรวมก็คือ 584 คะแนน? เฉินชิ่งกลัวว่าจะผิดพลาด วิธีบวกง่ายๆ ที่แม้แต่เด็กประถมยังทำได้ เขากลับใช้ปากกาคิดคำนวณถึงสองสามรอบ

        “584 คะแนน?”

        อันดับหนึ่งสายวิทย์ประจำมณฑลอวี้หนานของปีก่อนสอบได้ 584 คะแนน

        วิชาคณิตศาสตร์และฟิสิกส์ของปีนี้ยาก หลายคนต้องเปิดปากแผลและโรยเกลือทับขณะประเมินคะแนนของตนเอง มีแค่เซี่ยเสี่ยวหลานคนเดียวที่ประเมินคะแนนออกมาสูงขนาดนี้

        ประเมินสูงเกินไปหรือเปล่า?

        เหล่าวังเดินเข้าห้องเรียนพลางหอบข้าวของกองโตมา

        “ทุกคนประเมินกันเป็๞อย่างไรบ้าง? นี่คือใบแสดงความประสงค์ของพวกเธอ พวกเธอมีเวลาทั้งวันให้คิดทบทวนว่าจะกรอกความประสงค์อย่างไร ถ้ามีปัญหาสามารถปรึกษาครูได้ หรือขอความคิดเห็นของผู้ปกครองก็ได้เหมือนกัน”

        วันนี้มาเพื่อประเมินคะแนนกับกรอกความประสงค์ ผู้ปกครองทั้งหลายต้องตามมาด้วยอย่างแน่นอน เพราะกลัวว่าลูกหลานบ้านตนเองจะร้อนรนชั่ววูบจนกรอกความประสงค์ผิดพลาดและตกอันดับไป

        แต่พวกเขารออยู่นอกห้องเรียน เพื่อเหลือพื้นที่ห้องเรียนไว้ให้เหล่านักเรียนประเมินคะแนน เกรงใจว่าจะส่งเสียงดังรบกวนลูกหลานของตน

        คะแนนเกาเข่ายังไม่ออกมา เกณฑ์รับเข้าเรียนก็ยิ่งไม่ต้องหวัง

        ถึงกระนั้นทุกโรงเรียนล้วนมีข่าววงในของตัวเอง และจะวิเคราะห์สถานการณ์ของปีนี้โดยยึดข้อมูลการรับเข้าเรียนของปีที่ผ่านมา วิชาคณิตศาสตร์ในปีนี้ยากเป็๞พิเศษ ฟิสิกส์ก็ค่อนข้างยากไม่แพ้กัน สองวิชานี้จะถ่วงผลคะแนนสอบของนักเรียนที่อยู่ในระดับกลางบางส่วน ส่วนกลุ่มก้อนเล็กที่คะแนนอยู่บนยอดสูงสุดกลับไม่ส่งผลกระทบใดมากนัก เหล่าวังอธิบายผลการวิเคราะห์พวกนี้แก่เหล่านักเรียนอย่างละเอียด เกณฑ์รับเข้าเรียนปริญญาตรีของปีนี้ควรอยู่ที่ประมาณ 460 คะแนน

        ถ้าคะแนนประเมินเกินมาสัก 30 คะแนน น่าจะปลอดภัยในการยื่นเข้ามหาวิทยาลัยชั้นนำ

        ถ้าสอบได้มากถึง 500 คะแนน สามารถยื่นเข้ามหาวิทยาลัยชั้นนำได้ตามใจชอบแน่นอน ขอเพียงอย่าไปเบียดเสียดในสถาบันชื่อดังที่ความนิยมสูงก็พอ

        ถ้าต่ำกว่า 460 คะแนน 30 คะแนน ดูท่าว่าทำได้เพียงสมัครเข้าเรียนสายวิชาชีพเฉพาะทางแล้ว

        ใช้เกณฑ์ปริญญาตรีเป็๞มาตรฐาน เยอะกว่าประมาณ 20 คะแนนคือเกณฑ์เข้ามหาวิทยาลัยชั้นนำ น้อยกว่าประมาณ 20 คะแนนคือเกณฑ์วิชาชีพ เกณฑ์คะแนนเกาเข่าขั้นต่ำในปัจจุบันก็ฉาบฉวยขอไปทีเช่นนี้แล ทำข้อสอบชุดเดียวกัน และใช้เกณฑ์รับเข้าเรียนแบบเดียวกันทั่วประเทศ การประเมินคะแนนสำคัญ การกรอกความประสงค์ก็สำคัญ เมื่อนักเรียนหลายรายรับใบแสดงความประสงค์แล้วก็พุ่งตัวออกไปนอกห้องเรียนทันที ต่างคนต่างไปหาผู้ปกครองของตน

        นักเรียนในห้องออกไปจนเกือบหมดแล้ว เหล่าวังกระซิบถามเซี่ยเสี่ยวหลานอย่างระมัดระวัง

        “เสี่ยวหลาน เธอประเมินคะแนนไปเท่าไร?”

        ถ้ามือไม่ได้รับ๤า๪เ๽็๤ เหล่าวังจำเป็๲ต้องพะวงขนาดนี้หรือ?

        “584 คะแนนค่ะ อาจจะไม่ตรงเป๊ะ แต่ต่างกันไม่มากหรอกค่ะ”

        เหล่าวังบีบแท่งชอล์กในมือจนแทบเสียรูปทรง ประเมินกี่คะแนนกันนะ 584 รึ?!

        มีคนรีบร้อนกว่าเขาเสียอีก อาจารย์ใหญ่ซุนผู้แอบฟังอยู่ข้างนอกห้องเรียนกระโจนออกมา “นักเรียนเสี่ยวหลาน คะแนนประเมินของเธอนี่แม่นยำแน่นอนไหม 584 คะแนน?”

        เวลานี้เซี่ยเสี่ยวหลานจะกล้าบอกว่าไม่แม่นยำหรือ ในดวงตาของอาจารย์ใหญ่ซุนเปี่ยมไปด้วยความคาดหวัง เซี่ยเสี่ยวหลานทำได้แค่พยักหน้ารับ

        อาจารย์ใหญ่ซุนหมุนตัวเป็๞วงอยู่ที่เดิม ปากพูดคำว่า ‘ดีเหลือเกิน’ ไม่หยุด หลังจากหมุนตัวเสร็จสองรอบก็กอดเหล่าวัง ชายแก่ทั้งสองคนกอดกันช่างเป็๞ภาพที่ดูน่าขนลุกขนพองยิ่งนัก เซี่ยเสี่ยวหลานรู้สึกว่าบาดตาเหลือเกิน

        จู่ๆ อาจารย์ใหญ่ซุนก็หันกลับมาถามเธอ

        “ความประสงค์ล่ะ เธอกรอกความประสงค์ที่ไหนไว้?”

        “คงจะเป็๲มหาวิทยาลัยหัวชิงน่ะค่ะ หนูชอบมหาวิทยาลัยนี้”

        คะแนนของเธอดี เธอพูดอะไรก็ถูกต้องทั้งนั้น! สำหรับสถาบันอย่างหัวชิงและจิงต้า ผู้เข้าสอบจากทั่วประเทศ มีใครไม่ชอบบ้างหรือ?

        อาจารย์ใหญ่ซุนดึงปากกาหมึกซึมที่เหน็บไว้ในกระเป๋าเสื้อของตนเองออกมา ยื่นให้เซี่ยเสี่ยวหลาน

        “ใช้ปากกาของครูกรอกสิ!”

        หากเซี่ยเสี่ยวหลานเข้าหัวชิงสำเร็จ ปากกาด้ามนี้จะเป็๲พยานเช่นกัน อันชิ่งเซี่ยนอีจง ไม่สิ นักเรียนที่สอบติดมหาวิทยาลัยหัวชิงเป็๲คนแรกของเขตอันชิ่ง ฝึกฝนอบรมโดยดวงตาหยั่งรู้บุคคลผู้มีพร๼๥๱๱๦์ของแซ่ซุนอย่างเขา

เชิงอรรถ

[1]填志愿 กรอกความประสงค์ หมายถึง การกรอกข้อมูลเพื่อแสดงความประสงค์ว่าจะเลือกคณะและมหาวิทยาลัยใด

[2]文言文 เหวินเหยียนเหวิน คือ ภาษาจีนคลาสสิค เริ่มใช้ในยุคชุนชิว-จ้านกั๋ว เป็๞รูปแบบการใช้ภาษาเขียนที่สละสลวย สั้นกระชับ มีมาตรฐานการใช้ภาษาที่กำหนดเป็๞แบบแผน ต้องตีความความหมายจากข้อความที่เขียน ตรงข้ามกับไป๋ฮว่าเหวิน (白话文) ที่เป็๞ภาษาพูด ใช้สื่อสารกันในหมู่ประชาชนคนธรรมดา เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัยและท้องถิ่น คนที่เข้าใจเหวินเหยียนเหวินอย่างแตกฉานมักเป็๞เหล่าบัณฑิตผู้ได้รับการศึกษา หลังการปฏิวัติซินไฮ่ ปัญญาชนหลายคนเชื่อว่าแม้เหวินเหยียนเหวินคือรูปแบบการใช้ภาษาที่ทรงคุณค่า แต่ยากและจำกัดแค่ในวงแคบ ทำให้คุณภาพการศึกษาของประชาชนไม่พัฒนามากพอ ส่งผลให้คุณภาพของประชาชนด้อยลง กระทบต่อการพัฒนาประเทศชาติ จึงสนับสนุนให้เปลี่ยนมาใช้ไป๋ฮว่าเหวินแทน จะเห็นได้ชัดว่าวรรณกรรมร่วมสมัยทั้งหลายใช้ไป๋ฮว่าเหวินในการประพันธ์ ถึงกระนั้นเหวินเหยียนเหวินก็ยังคงถือเป็๞รูปแบบการใช้ภาษาที่สำคัญ เพราะมีประโยชน์ต่อการศึกษาภาษาและวัฒนธรรมอย่างยิ่ง